1. Wyspa Malta w 2 połowie listopada

Na Malcie są właściwie dwie pory roku lato i wiosna a w listopadzie temperatury 20-23 stopnie, co w słońcu daje przyjemne 25-27, woda w morzu ma ok. 18 stopni i jest cieplejsza niż Bałtyk latem. Z Poznania ok 3 h lotu i jestem w raju :)

Jest to najcieplejszy kraj Europy i ma ok. 300 dni słonecznych. Styczeń, luty i marzec to deszczowe miesiące ale już od marca temperatura znów rośnie.

Dla nielubiących czytać najważniejsze rzeczy:

-zabrać przejściówkę do prądu -bo są angielskie gniazdka

-kupić na lotnisku bilet tygodniowy za 21 e na przejazdy autobusowe

-odżałować 15 e i zobaczyć wnętrze konkatedry w stolicy

-filmik z Malty - tutaj

Niezbędne minimum zwiedzania np. na weekend

1. Valletta - widok z Ogrodów Barrakka i wnętrze konkatedry św. Jana, potem można się zagubić w uliczkach

2. Kopuła kościoła w Mosta w drodze do stolicy.

3. Mellieha z kaplicą w jaskini i najdłuższa plaża obok

Plan zwiedzania na tydzień:
1.Stolica, Sliema i St. Julian
2.Mellieha, wioska Popeya, wieża św. Agaty, plaża
3.Mosta, Rabat. Mdina i klify Dingli
4.Gozo
5.Marsaxlock i Maraskala
6. Błękitna Laguna
7. Buggiba

Zaskoczyło mnie, że Kraków jest większy od Malty - Malta ma 316 km2 dla porównania Poznań ma 260 km2 a Kraków 327 km2. Wyspa ma długość ok. 30 km i szerokość ok. 14 km

Na Malcie nie ma żadnej stałej rzeki, nie ma lasów, bo wszystkie zostały wycięte, nie ma też jezior. Nie ma pociągów tylko autobusy. Nie ma autostrad i szybkich dróg.

Ponoć na Malcie znajduje się 365 kościołów – tyle ile dni w roku. Na pewno jest ich ponad 300. Ciekawe są oznaczenia kościołów. Zwykły kościół ma krzyż z jedną belką poprzeczną, katedra z dwiema belkami, bazylika z trzema. Kościoły są przeważnie zamknięte, msze są tu od ok 5 rano do ok 7.

Miasta są pełne kolorowych drewnianych galeryjek, świadczyły one o statusie właściciela domu, Drewno trzeba było przywieźć statkiem i było bardzo drogie. Biedniejsi mieli balkony murowane.

Na drzwiach są przecudne kołatki. Obok drzwi na ścianie jest obraz lub figura świętego - opiekuna domu. W domach nie ma ogrzewania, bo tu temperatura rzadko spada poniżej 10 stopni.

Wszędobylskie kolorowe oleandry. Kiedyś jak żona dowiedziała się o zdradzie męża, kładła mu do posiłku jako dekorację kwiatek oleandra, co znaczyło " wiem o wszystkim, następnym razem dostaniesz liście w zupie" a liście są trujące...

Bukiety ciętych kwiatów zanosi się tutaj tylko na cmentarz, nie daje się kwiatów z innych okazji.

W połowie listopada już była Szopka Bożonarodzeniowa w holu hotelu. Szopka jest dla Maltańczyków najważniejszą dekoracją Bożonarodzeniową i jest w każdym oknie.

Jak chwasty rosną tu opuncje. Lepiej ich samemu nie zrywać, bo mają bardzo ostre małe kolce.

Jak zwiedzać.

1. Z przewodnikiem-to najlepsza forma jeśli jesteśmy na wyspie krótko i chcemy dużo zobaczyć. Wygodnie, bezpiecznie i przyjemnie. Polecam licencjonowanego przewodnika po Malcie i Gozo panią Natalię, która po polsku opowie wam o życiu tutaj, bo mieszka na Malcie z rodziną już kilkanaście lat. Jej wycieczki " Perły Malty"; " Wyspa Gozo" i in. zawsze mają dodatkowy punkt widokowy i lunch z lokalnych smakołyków w cenie. Natalia Coleiro tel i Whatsapp +35679918722

Fb: Malta atrakcje-co zobaczyć na Malcie link tutaj

2. Turystyczne autobusy bez dachu - tu bardziej samodzielnie zwiedzamy, bilet całodniowy to 20e Malta/15e Gozo, jest polski audioprzewodnik. Możemy wysiąść przy danej atrakcji, pospacerować i wsiąść w kolejny, bo jeżdżą w kółko Takich kółek jest na Malcie dwa i jedno na Gozo. Cała trasa ok. 3,5 h. Jest też przejazd nocny, ale wtedy trzeba zabrać kurtkę i najlepiej czapkę. Odbiór z hotelu wliczony w cenę biletu.

Niżej mapka "kółek"

3. Autobusy liniowe mają w oknach cieniówki i są klimatyzowane. Bilet zawsze kosztuje 2 euro, kupujemy go u kierowcy odliczoną gotówką i jest ważny 2 h, możemy się w tym czasie dowolnie przesiadać. Kierowca nie wyda reszty. Autobusy jeżdżą co 30 min. Warto pobrać mapkę z liniami przy kasie na dworcu. W niektórych autobusach można płacić kartą.

Bilet na 12 pojedynczych przejazdów - 15 e. Może korzystać kilka osób. W nocy ściąga 2 przejazdy.

Wygodny jest Tallinja Card Explore bilet tygodniowy za 21 e / dzieci 15 e, jeździsz ile chcesz po Malcie i Gozo także w nocy, Bilet kupić można na dworcach autobusowych w Buggiba, Valetta i Victoria na Gozo. Posiadacze karty mają możliwość skorzystania za free przez 30 minut z systemu miejskich rowerów znajdujących się w Valletcie i najbliższych okolicach. To najlepsza opcja.

Tallinja Card Explore Plus Meep obejmuje nie tylko autobusy, ale i dwa rejsy promem do lub z Valletty do Sliemy lub Birgu, całodniową wycieczkę Hop-on hop-off na Malcie nie Gozo lub rejs na Comino w dwie strony. Posiadacze karty mają również rabat 2 euro na kino 5D znajdujące w Valletcie. Karta kosztuje 39 euro

4. wynajęte auto - tu jest ruch lewostronny...

Przydatne informacje

1.WC na Malcie jest bezpłatne.

2.Kupując bilety autobusowe u kierowcy dobrze mieć odliczone 1,50 euro, bo może nie wydać.

3.Na mniejszych przystankach trzeba machnąć ręką, aby zatrzymać autobus i aby wysiąść wcześniej wcisnąć guzik.

4.Prom na Gozo 4,65 tam i z powrotem. Płaci się jadąc z Gozo.

5.Doba hotelowa zaczyna się o 14.00 więc jeśli przylecimy wcześniej warto zabrać z domu kanapki, bo zanim znajdziemy sklep w okolicy, to możemy już być głodni. W hotelu można zostawić walizki w przechowalni i iść na spacer do 14.00

6.Gniazdka do prądu są brytyjskie więc trzeba zabrać adapter "przejściówkę"

7.Woda z kranu jest zdatna do picia po przegotowaniu. Nie ma potrzeby kupować butelkowanej, ja piłam przegotowaną.

Najlepsza miejscówka - Buggiba, Qawra, Saint Paul's Bay leżące obok siebie na półwyspie, promenada przy całym nabrzeżu, wszędzie blisko a spokojniej niż przy stolicy.

Polecany hotel - w 2021 kiedy tu byłam Canifor był atrakcyjny cenowo - ok.1000 zł za 7 dni, w 2022 ceny mocno podskoczyły i teraz kosztuje ok. 1700 za to cena w San Antonio nie różni się mocno od 2021 i wynosi ok. 2000 więc teraz lepiej wybrać bardziej luksusowy San Antonio Spa, bo Canifor jest turystyczny. opis hoteli tutaj

Moje TOP 10 czyli co koniecznie trzeba zobaczyć na Malcie.

1. Barokowa Konkatedra św. Jana w Valettcie. Są takie miejsca na świecie, że warto wydać na bilet wstępu, tutaj 15 euro, ale wrażenia są niesamowite. Dlaczego Konkatedra? Bo główna katedra św. Pawła jest w Mdinie. Zdjęcia robimy bez lampy błyskowej. W niedzielę jest zamknięte. pon-pt 9.30-16.30 w soboty 9.30-12.30 Studenci i seniorzy 7,50 euro, dzieci do 12 lat bezpłatnie. Audioprzewodnik w kilku językach, polskiego brak.

Po lewej stronie idąc do wyjścia w oratorium jest obraz „Ścięcie św. Jana” – jeden z największych skarbów Malty namalowany przez Michelangelo Caravaggio. Ponoć jest to jedyne dzieło, które podpisał.

Marmurowa posadzka też robi wrażenie. Na podłodze jest 375 grobowców rycerzy maltańskich, Nie można wejść do katedry w szpilkach. Jest bardzo kolorowa, ale bez lampy błyskowej wychodzi tak.

Przy wyjściu z lewej strony są niepozorne, łatwe do przeoczenia schody na balkon i niesamowity widok w góry.

Z zewnątrz wygląda dość surowo. Na jednej z dzwonnic znaleźć można 3 zegary. Jeden pokazuje godzinę, drugi dzień tygodnia, ostatni zaś datę.

2. Miejsce, gdzie modlitwy są wysłuchiwane i dzieją się cuda - Bazylika Ta-Pinu na Gozo. Jest tradycja, że modląc się tutaj, w ciągu roku zadzieje się cud i otrzymamy to o co prosiliśmy. Wstęp do Bazyliki jest bezpłatny. Nieopodal jest droga krzyżowa na wzgórzu z figurami naturalnej wielkości. Bazylikę odwiedzili papieże Jan Paweł II i Benedykt XVI.

Kaplica z cudownym obrazem jest za ołtarzem. Kiedy budowano kościół, chciano zburzyć starą kaplicę, ale robotnik, który pierwszy wbił kilof w mury, złamał rękę i uznano to za znak, kaplica z obrazem została. Przy obrazie można zostawić list z prośbą, są tam karteczki, na których wystarczy zaznaczyć o co prosimy.

Ci, których modlitwy zostały wysłuchane, wracają tutaj ze świadectwem.

3. Obraz matki Bożej namalowany bezpośrednio na skale w jaskini, w której teraz jest kaplica w Mellieha

Wg tradycji namalował go św. Łukasz, jednak historycy datują go na 1300 rok. Wg przekazów w grocie miał też przebywać św. Paweł. Wstęp bezpłatny. Obok sklep z dewocjonaliami i ściana podziękowań za cuda.

Nad grotą wznosi się kościół. Niestety większość dnia jest zamknięty. Kościoły na Malcie są otwierane tylko wcześnie rano na msze św. tak ok. 5-7.00

4. Ogromna kopuła Bazyliki w Mosta wewnątrz 37 m średnicy. Trzecia co do wielkości niepodparta kopuła w Europie. Wstęp 2 euro

Zdażył się tu tzw "cud bomby" W 1942 bomba 500kg przebiła kopułę i spadła wśród 300 wiernych, nie wybuchła i nikomu nic się nie stało. Bombę zatopiono w morzu a jej replika jest do zobaczenia w pomieszczeniu za ołtarzem.

5. Miasto ciszy Mdina - dawna stolica. Miasto ciszy, bo mieszka tu tylko 250 osób i nikt inny do miasta nie wjeżdża autem.

W wielu oknach są ołtarzyki.

6. Rabat z urokliwymi uliczkami

Pod kościołem św. Pawła są katakumby i Grota w której znalazł schronienie św. Paweł.

7. Valletta -stolica - muzeum pod gołym niebem. Spacer po Valettcie opisałam niżej.

Punkty widokowe na Malcie

1.Górne ogrody Barrakka w Vallettcie- lubią podwójne litery :) Przepiękny widok na Wielki Port i trójmiasto.

2. Błękitna Grota na południu

3. Klify Dingli najwyższe klify na południu Europy.

Punkty widokowe na Gozo

1.Miejsce gdzie było najstarsze błękitne okno na Gozo w Dwejra Point ale zniknęło po burzy.

2. Drugie błękitne okno na północy Gozo

3. Naturalne soliny w Marsalforn

4. Plaża z grotą Calypso w Ramla Bay

Dla chętnych

1.Ogrody św. Antoniego z żółwiami, czarnymi łabędziami, drzewami pomarańczowymi i kwitnącymi oleandrami.

2. Spacery promenadami przy brzegu morza w Siema, St Julian i dalej Bugibba

3. Krótki przejazd wodnym tramwajem z Valetta do Siemy. bilet 1,50 euro

4. Piaszczysta plaża w Mellieha i długie, łagodne wejście do morza. Najdłuższa plaża na Malcie.

5. Czerwona wieża strażnicza za plażą w Mellieha.

6. Cytadela w stolicy Gozo - piękne widoki na cała wyspę.

7. Xlendi na Gozo - urocza wioska wciśnięta między skały

na przyszły rok zostało mi do obejrzenia:

1. Błękitna Laguna 2. Wioska rybacka w Marsaxlokk i niedzielny targ 3. Pałac Wielkiego Mistrza w Valettcie 4. Megalityczne świątynie 5.Ogrody Buskett 6. najpiękniejsze piaszczyste plaże Golden Bay 7. wioska Popeya 8. Vittoriosa 9. kościół jajeczny w Mgarr i wiele innych :)

Mapka atrakcji na Malcie

1. Valletta 2. Sliema 3. St. Julian 4. Mellieha kościół 5. Mellieha plaża 6. Rabat i Mdina 7. Klify Dingli 8. Błękitna Grota 9. Mosta

Mapka atrakcji na Gozo

1. Widok na wyspę z promu 2. Ramla Bay 3.Soliny w Marsalforn 4.Bazylika Ta-Pinu 5.Błękitne okno 6. Dwejra Point 7. Klify 8. Xlendi 9.Cytadela w stolicy

Spacer po stolicy - Valletta

1. Do stolicy dojedziemy autobusem z napisem "Valletta". Z dworca autobusowego widać pierwszy orientacyjny punkt, gdzie iść czyli Fontannę Trytona.

2. Idziemy prosto w kierunku murów obronnych z nowoczesną bramą miasta w kształcie dwóch brył.

3. Mijamy fosę, fosy na Malcie były zawsze suche.

4. Zaraz za bramą jest nowoczesny budynek Parlamentu. Skręcamy przed nim w prawo.

5. Idąc teraz cały czas prosto dojdziemy do Ogrodów Barrakka z piękną panoramą na Wielki Port oraz trójmiasto Vittoriosa, Senglea, Cospicua.

6.Wracając do głównej ulicy przejdziemy obok Zajazdu Kastylijskiego, obecnie siedziby premiera Malty

7.A za nim pozostałości po operze.

A na przeciwko zaczynają się cudne kamienice z kolorowymi galeryjkami. Cały czas idziemy prosto główną ulicą.

8.Z prawej strony zobaczymy wejście do Konkatedry św. Jana.

A bliżej ulicy jedne z wielu czerwonych brytyjskich budek telefonicznych, cały czas czynnych.

8. Biblioteka z pomnikiem królowej Wiktorii

Pałac Wielkiego Mistrza tu urzęduje prezydent.

Valletta jest zbudowana trochę jak Manhattan. Ulice krzyżują się pod kontem prostym. Zobaczymy to patrząc w niebo na skrzyżowaniu.

Jest tu kilka głównych ulic a poprzeczne często łączą je schodkami, które są płytkie, aby można było przejechać konno...

Teren jest pagórkowaty więc główna ulica wznosi się i opada.

11.Na końcu głównej ulicy jest Fort św. Elma i muzeum wojskowe.

Idąc w lewo od Fortu wejdziemy na promenadę i piękne widoki na Vallettę i Slimę

13. Teraz mamy dwie możliwości: albo iść dalej jak droga prowadzi do Ogrodów Hastings z pięknymi widokami na drugą stronę. Stąd już widać fontannę i dworzec autobusowy.

12. lub zejść na dół przy charakterystycznym białym budynku z niebieskimi oknami do wodnego tramwaju i popłynąć do Sliemy.

W Sliemie szeroką promenadą nad brzegiem morza możemy dojść aż do St. Julian i tam wsiąść w autobus.

St. Julian - z promenady

Plaża przed Mariottem. Polacy przyzwyczajeni do Bałtyckich plaż, na Malcie za bardzo nie poleżą na piasku. Za to jest tu raj dla spacerowiczów.

Jeśli po zwiedzaniu Konkatedry pójdziemy w lewo od wyjścia to jest wiele klimatycznych uliczek prowadzących w dół.

Przy nabrzeżu piękna uliczka.

A z nabrzeża piękne widoki na Trójmiasto.

Przechodzimy przez zielony skwer

i dochodzimy do dzwonu. Dalej możemy iśc aż do Fortu albo wejść w uliczki miasta.

Lokalne przekąski

Maltański chlebek z pastą z tuńczyka, fasolą i kaparami.

Pastizzi z ciasta francuskiego z nadzieniem z ricotty lub z zielonego groszku

Przepyszne ciastka migdałowo-pomarańczowe

Owoce opuncji - warto kupić likier i dżem z opuncji.

Lokalna Cola - dla mnie za słodka

Lokalne piwo

Hotel

Spokojnie mogę polecić hotel Canifor, w którym mieszkałam. Blisko promenady, blisko dworca autobusowego. Pyszne jedzenie w dużych ilościach. Czyste pokoje i bardzo przystępna cena. Bugibba jest spokojniejsza niż Sliema czy St. Julian. Dobre miejsce wypadowe do wycieczek.

Baseny zewnętrzne niestety o tej porze są zimne, ale jest nieduży kryty basen z ciepłą wodą.

Plaża niedaleko hotelu ma różowy piasek.

Bardzo długa promenada jest wokół całej miejscowości.

Malta śladami św. Pawła

Wyspy św. Pawła. Jadąc z Buggiby do Mellieha widać po prawej stronie niewielką wyspę z 12 m posągiem świętego. To przy tej małej wysepce rozbił się statek wiozący św. Pawła do Rzymu. Paweł spędził na Malcie ok. 3 m-cy .
Opisał to św. Łukasz w Dziejach Apostolskich (Dz 28, 1-10)

Naprzeciwko wysp w Saint Paul's Bay jest Kaplica Powitania lub Kościół Dobrego Ognia. Dojdziemy tu promenadą z Bugibba. Tutaj św. Paweł rozpalał ognisko po uratowaniu się i żmija ugryzła go w rękę ale nic mu się nie stało. Ponoć dzięki świętemu nie ma na Malcie jadowitych żmij.

Pod kościołem św. Pawła w Rabacie jest grota w której schronienie znalazł święty. Jest tutaj jego posąg w białym marmurze. Tutaj modlił się w 1990 Jan Paweł II.

Katedra w Mdinie została zbudowana na miejscu domu rzymskiego namiestnika Publiusza, któremu św. Paweł uzdrowił ojca. Publiusz został pierwszym biskupem Malty.

W kościele św. Pawła Rozbitka w Vallettcie jest fragment rzymskiej marmurowej kolumny, na której został ścięty św. Paweł. Przekazał ją papież Pius VII. a także relikwia św. Pawła – fragment kości nadgarstka, przechowywany w figurce przypominającej dłoń.

Samodzielne wycieczki:

Najlepsze narzędzie do wyszukiwania połączeń autobusowych z mapką i przystankami - link tutaj najlepiej ściągnąć sobie na telefon, to takie maltańskie " jak dojadę". Początek trasy ja wpisywałam: "Buggiba Bay "to oznaczenie dworca autobusowego w Buggiba.

Szczegółowo opisałam samodzielne wycieczki tutaj

1. Mosta, Valletta, Slima, St. Julian - z dworca autobusowego Bugibba dojedziemy autobusem 45 lub 48. Bilet 1,50 e zimą / 2 e latem, ważny 2 h. Wysiadamy w 1.Mosta jak zobaczymy wielką kopułę kościoła. opis kościoła wyżej. Znów wsiadamy w 45 lub 48 i dojeżdżamy do 2.Valletty, wysiadamy na dworcu autobusowym i idziemy w stronę Fontanny Trytona. opis zwiedzania Valetty wyżej. Wsiadamy w tramwaj wodny bilet 1,50 e i płyniemy do 3.Sliemy, kierujemy się w prawo do promenady i idziemy aż do 4.St. Julian tutaj wsiadamy w autobus 221 do Bugibba na jakimkolwiek przystanku przy promenadzie, ponieważ autobus jedzie wzdłuż promenady Slimy i St.Julian.

2. Mellieha -plaża, czerwona wieża, wioska Popaya, kościół - autobus 221 z Bugibba, Przejeżdżając przez Xemhija mamy 1.widok na Wyspy św. Pawła z jego figurą. Wysiadamy jak zobaczymy 2.plażę. Po plażowaniu możemy wsiąść w autobus na końcu plaży i podjechać 2 przystanki do drogi do 3.Czerwonej Wieży św. Agaty, lub pójść pieszo wchodząc przez furtkę na teren Natura 2000 i idąc pod górę na skos dojdziemy do drogi prowadzącej do wieży. Najlepiej z wieży zjechać 3 przystanki znów do początku plaży i iść pieszo do 4.wioski Popeya, w górę od plaży i w lewo, autobus 101 też tu jeździ ale co godzinę. Z plaży podjeżdżamy 1 przystanek autobusem do 5.kościoła z obrazem na skale w jaskini, nie idźcie pieszo, bo długo pod górę i nie ma chodników a droga wąska. Warto też pochodzić po miasteczku i wsiąść w autobus 221 na którymś przystanku przy długiej głównej ulicy.

3. Mosta, Rabat, Mdina i klify Dingli - Z Bugibba 41,31,42,48 - 20 min do 1.Mosta dalej autobus 186 jedzie 20 min do 2.Rabatu i Mdiny. Do 3.klifów 12 min z dworca autobusowego w Rabacie 201,wysiąść przy 4.kaplicy św. Marii Magdaleny. Z powrotem musimy dojść do miasteczka Dingli 15 min. Stamtąd autobusem nr 52 wróciliśmy do Mdiny,

4. Błękitna Laguna - z Bugibba 221 do końca trasy w Cirkewwa. Wysiadamy w porcie i tam duzo budek z biletami na Comino cena 15 e w dwie strony. Płyniemy ok 15 min po drodze piękne punkty widokowe z klifami i jaskiniami.

Co mnie denerwuje na Malcie:

-kościoły są zamknięte poza mszami i nie można ich obejrzeć w środku.

-korki na drogach i przejazd autobusem 20 km zajmuje 2 godz.

Co warto kupić na Malcie:

- dżem z opuncji lub z fig

- likier z opuncji

- ciasteczka z figami

- korab - zamiennik kakao

Mój spis rzeczy do zabrania

Kosmetyki do 100ml w foliowej, przeźroczystej kosmetyczce i pusty kubek termiczny, w który w czasie zwiedzania mam herbatę, wkładam do podręcznego, bo trzeba to wyjąć przy odprawie.

Koszt wycieczki - pobyt w hotelu Canifor 4 gwiazdki z wyżywieniem HB czyli śniadania i kolacje 880 zł plus 120 za bagaż kabinowy 10 kg plus ok. 50 e zwiedzanie = około 1200 zł za tydzień.