16w. Szlakiem Żółtowskich - cz.1 Jarogniewice

Wybierając się na wystawki mebli do Czacza, można nadać temu wyjazdowi historyczne tło i obejrzeć okoliczne pałace, w większości należące do znanego wielkopolskiego rodu Żółtowskich. 
Synowie Jana Nepomucena Żółtowskiego byli właścicielami ogromnych, dobrze utrzymanych majątków ziemskich i piastowali wiele kierowniczych funkcji w polskich organizacjach. Obok Stanisława, który odziedziczył po ojcu Jarogniewice wraz z tytułem hrabiego, również Marceli z Czacza i Franciszek z Niechanowa otrzymali ten tytuł. Drzewo genealogiczne rozrysowałam i umieściłam na końcu postu.

Wielkopolska linia  rodu Żółtowskich wywodzi się z Ujazdu koło Gniezna, tam mieszkał jej założyciel Jan Nepomucen i tam wychował swych czterech synów. W 1825 kupił Jarogniewice i do 1939 majątek  ten pozostawał w rękach Żółtowskich. W 1840 otrzymał od króla pruskiego dziedziczny tytuł hrabiego, związany z posiadłością Jarogniewice. Majątek ten poprzedni właściciel przegrał w karty. W 1939 właścicielką Jarogniewic była hr. Maria Żółtowska żona Adama prawnuka Jana. Obecnie jest tu Dom Pomocy Społecznej.

Przed rodowymi Jarogniewicami  jest Głuchowo i przepiękny pałac obecnie odnawiany. Pałac kupił Stefan Żółtowski z Jarogniewic  i przekazał młodszemu synowi Henrykowi, ten jako bezdzietny przekazał Głuchowo bratankowi Marcelemu, synowi Adama. Marceli został zamordowany w Katyniu. Matka Marcelego Maria była z domu Kwilecka. Nad kolumnami umieszczono herb Żółtowskich Ogończyk. Obok  w zabudowaniach pałacowych jest restauracja Karczma.

W Kościanie warto wejść do gotyckiego kościoła Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny z 1333. Jest on przy rynku z ratuszem. W farze jest przepiękny ołtarz główny i kilkanaście bocznych. Spoglądając w górę zobaczymy  kilka typów sklepień. Historia Kościana  sięga  XII wieku, a prawa miejskie Kościan zyskał około 1243 roku, za sprawą księcia Przemysła I. W mieście istniało ponad 20 cechów, a najważniejszy z nich był cech sukienniczy. Sukna kościańskie dostarczane były na dwór królewski w Polsce i dwory w Europie.  Za czasów króla Kazimierza Jagiellończyka sukna te uzyskały królewski znak ochronny, pierwszy znak przemysłowy w Polsce.

Pięć km przed Czaczem w miejscowości Kobylniki jest uroczy dwór Kwileckich. Na wycieczce byłam z moją koleżanką Ulą, dla której są to rodzinne strony i niesamowite były jej opowieści jak to jej mama mieszkająca w pobliżu pałacu, bawiła się z córką hrabiny Kwileckiej. Obok dworu był wielki folwark ze stajniami, wozownią i spichlerzem.

W Czaczu wystawki mebli są po prawej stronie głównej trasy a pałac po lewej. Nie spodziewałam się tak okazałego budynku.
Dzisiejszy swój wygląd pałac zawdzięcza kolejnej przebudowie przeprowadzonej z inicjatywy ostatniego przedwojennego właściciela Jana Żółtowskiego.Z żoną Ludwiką  mieli jedenaścioro dzieci. Jeden z ich synów Alfred zginął we wrześniu 1939, nie doczekawszy 21 urodzin. Jego brat Juliusz zginął w ostatnich dniach Powstania Warszawskiego. Miał niecałe 28 lat.

Działalność hrabiny Ludwiki  zasługuje na uwagę.  Za jej namową powstała w Czaczu ochronka, odpowiednik dzisiejszego przedszkola. Była ona przeznaczona dla 80 dzieci. Prowadziły ją dwie siostry zakonne. Jan Żółtowski pokrywał wszelkie koszty związane z utrzymaniem ochronek. Druga taka ochronka powstała w Białczu. Funkcję pielęgniarki pełniła kolejna siostra zakonna. Roztaczała ona opiekę nad chorymi w Czaczu i sąsiednich wsiach. Jej powinnością było także informowanie właścicieli Czacza o rodzinach najbardziej potrzebujących wsparcia.

Wracając do Poznania przez Czempiń zatrzymaliśmy się w Racocie.Tutejszy pałac Jabłonowskich zbudował twórca łazienek warszawskich Dominik Merlini. Pałac  pokazywany był kilka razy w filmach. Kręcono tu m.in. Wszystko na sprzedaż Andrzeja Wajdy, Między ustami a brzegiem pucharu Zbigniewa Kuźmińskiego, a także serial Modrzejewska. 

W 1919 dobra racockie wraz z pałacem przeszły na własność skarbu Państwa Polskiego. W 1921  zespół pałacowy decyzją rady ministrów przeznaczono na rezydencję prezydentów Rzeczypospolitej Polskiej.

W 1927 w Racocie przebywał na dwutygodniowym wypoczynku Ignacy Mościcki z żoną a w 1928 powołano jedną z trzech przedwojennych polskich stadnin. W latach 80. XX wieku stadnina z 700 końmi była największą w Europie. Mieszkańcy Racotu przez lata sentymentem darzyli Dorotę Jabłonowską, córkę Piotra Bronisza. Powstała nawet legenda, o tym jak Piotr Bronisz wyjechawszy na wojnę pozostawił swe dobra pod opieką zarządcy. Ten jednak źle traktował żonę i córkę swego pana. Tę pierwszą doprowadził do śmierci, drugą zmuszał do pracy ponad siły. Dziś w piwnicach pałacu spotkać można ducha zdradzieckiego rządcy, bo Piotr Bronisz wróciwszy do domu, ukarał sługę śmiercią.

Ostatni na trasie pałac w Czempiniu należy do najbardziej okazałych barokowych rezydencji w Wielkopolsce. W 1601  Czempiń nabył Stanisław Szołdrski herbu Łodzia. Przez ponad dwa stulecia jego właścicielami byli Szołdrscy. Teofila z Działyńskich Szołdrska w 1732  wyszła za mąż za Stefana Szołdrskiego i zamieszkała z nim w Czempiniu.  Po pięciu latach Teofila została wdową. Szczęścia w małżeństwie próbowała raz jeszcze, ale związek z Aleksandrem Potulickim okazał się zupełnie nieudany. Po jego rozpadzie Teofila zamieszkała w odziedziczonym po ojcu Kórniku. To ona jest słynną Białą Damą, która według legendy każdej nocy wychodzi z obrazu w kórnickim zamku i na tarasie oczekuje rycerza. W 1847 posiadłość w Czempiniu została zlicytowana i sprzedana w wyniku bankructwa.  Kupiła ją rodzina von Delhaes, która pozostawała tu do XX w.

Filmik z wycieczki można obejrzeć tutaj

            Mapka wycieczki:Poznań-Głuchowo-Jarogniewice-Kościan- Czacz-Racot-Czempiń-Poznań ok. 120 km

Pozostałe zdjęcia z wycieczki

Nad kolumnami herb Żółtowskich - pałac w Głuchowie

kościół gotycki w Kościanie- widać sklepienie od lewej sieciowe, krzyżowo-żebrowe i krzyżowe

sklepienie gwiażdziste

Kościół w Czaczu obok pałacu

Stajnie w Racocie

Ścieżka ekologiczna dla dzieci w parku w Racocie

Przepiękne storczyki w oknie w kamienicy przy Rynku w Kościanie

Fara - kościół gotycki w Kościanie przy Rynku

Najcenniejszy obiekt w farze - Tryptyk z 1507 roku.

To główny szlak mojego turystycznego bloga, znajdziecie tu ciekawe wycieczki z odrobiną historii Wielkopolski,  poznacie największe atrakcje turystyczne w Poznaniu i okolicy, propozycje – co robić w weekend w Poznaniu, szlaki rowerowe i piesze w Wielkopolsce, cuda natury i spacery po mieście. Opisuję co ciekawego można zobaczyć podczas krótkich spacerów i długich wycieczek śladami znanych osób z historii.