Dla mnie perełką Szlaku Piastowskiego jest
Skansen w Dziekanowicach. Czas się tu dla mnie zatrzymuje. Czuję cudny klimat polskiej wsi, mogę godzinami krążyć wśród tych chałup, przysiąść na ławeczce pod oknem i zachwycać się zapachem siana i kwitnącymi malwami koło płota. Oczami wyobraźni widzę kobiety krzątające się w chałupach i chłopów w obejściu.
Są tu chałupy biednych, bogatych i średniozamożnych chłopów z pełnym wyposażeniem. Pośrodku wsi stoi drewniany kościół, jest staw, karczma, kuźnia i młyn. Na wzgórzu stoją wiatraki, możemy obejrzeć czym różnił się
wiatrak koźlak, paltrak i holender. Trochę dalej za wsią- dworek z folwarkiem. Koło chałup są ogródki ogrodzone żerdziami z kwiatami i warzywami albo drzewka owocowe. Na płotach – garnki….
Chałupy starsze są
inaczej dzielone, mianowicie od szczytu na trzy części, wchodzi się do nich od krótszej ściany najpierw do sieni, tam wpuszczano obcych, dalej do kuchni tam znajomych a na końcu była sypialnia - tam rodzinę. Późniejsze chałupy mają wejście już od dłuższej ściany pośrodku, tak jak teraz, wchodzi się do sieni i stąd są wejścia na dwie strony domu.Najmłodszy budynek pochodzi z 1935 roku a najstarszy datowany jest na rok 1602.
Każda zagroda odzwierciedla warunki życia na wsi wielkopolskiej z przełomu XIX i XX wieku. Zachwycają też przedmioty kryjące się we wnętrzach chałup: np. malowane w kwiatowe wzory, drewniane skrzynie, służące do przechowywania ubrań. Możemy zobaczyć różne typy pieców kuchennych i zapewne zdziwią was krótkie łóżka i niskie sufity. Niektóre przedmioty pamiętam u mojej babci jak
szafonierki czy sierp albo znam ze zdjęć jak
siundy do noszenia wiader.
Zobaczymy tutaj przykłady wszystkich konstrukcji architektonicznych stosowanych w Wielkopolsce. Konstrukcję
zrębową (wieńcową), czyli na narożnikach belki łączone na wpusty.
Sumikowo-łątkową tj. sumiki czyli poziome bale wsuwane w wyżłobienia w łatkach czyli słupkach i szkieletową, jak wypełniana jest gliną i sieczką to jest
szachulec, jak cegłą to jest
mur pruski. A chałupy
podcieniowe były najbardziej reprezentacyjne, często dobudowywano podcień aby podkreślić status gospodarza. Podcień był często z
fachwerkiem czyli efektownym widocznym układem konstrukcji.
Drewniany, barokowy
kościół jest z 1719, pochodzi ze wsi Wartkowice. Do dziś zachowało się jego wyposażanie, m.in. ambona i chrzcielnica oraz osiemnastowieczne polichromie. 15 sierpnia o godz 11. odprawiana jest tu msza św.
Przed kościołem jest kolorowa, wiejska kapliczka słupowa.
Dwór to kopia zniszczonego dworu w Studzieńcu. W środku pięknie urządzone pokoje-jadalnia główna, jadalnia domowa, gabinet pana i sypialnia pani. Otwarte też są
alkierze po bokach. W jednym był pokój zarządcy, w drugim
kredens czyli pokój do podawania dań na stół, ponieważ kuchnia była poza dworem z powodu strachu przed pożarem i przed zapachami. Dania przynoszono z kuchni, która była w pobliskiej oficynie. W drugiej były mieszkania dla służby. Obok dworu jest budynek
szkoły i klasy z lat 20 tych i z lat 60 tych. Te zielone ławki to jeszcze pamiętam...
Warto tutaj zajrzeć w trakcie organizowanych cyklicznie imprez folklorystycznych, takich jak Topienie Marzanny, Majówka, Żywy Skansen czy Pożegnanie Lata, ale także w Boże Ciało i Matki Boskiej Zielnej (15 VIII), kiedy jest jarmark. Na spokojny spacer warto zarezerwować 2-3 godziny. Po lewej stronie od wejścia są zagrody z zaboru rosyjskiego, po prawej z zaboru pruskiego. Wiatraki i młyn na końcu wsi.
Kilka km za Skansenem jest Ostrów Lednicki.
Mały skansen Lednicki zwiedzimy w drodze na prom na wyspę. Na jego obszarze dla turystów przygotowano odtworzoną osadę średniowieczną. Zobaczyć w niej można m.in.
najstarszy polski wiatrak koźlak. Obiekt pochodzi z 1585 roku i prawdopodobnie stał w Gryżynie k/Kościana. Wiatrak ten posiada jeden z najstarszych zachowanych w Polsce elementów wyposażenia - mianowicie ruchomą belkę tzw. mącznica opatrzona datą 1585.
Spichlerz z Majkowa to XVIII wieczny budynek gospodarczy pierwotnie posadowiony w podwórzu folwarcznym majątku rodziny Lipskich. W nim obejrzymy
staurotekę czyli
specjalny rodzaj relikwiarza, zazwyczaj w formie krzyża przeznaczony do przechowywania partykuł Drzewa Krzyża Świętego. W Polsce zachowały się dwie , Jedna jest tutaj a druga w Skarbcu na Wawelu.
Prace archeologiczne pozwoliły odtworzyć wygląd wyspy z okresu panowania
Mieszka I i Bolesława Chrobrego. Liczne zabytki (gród, kaplica, baptysterium, pałac i kościół grodowy) potwierdzają status Ostrowa, jako centrum politycznego ówczesnych czasów.
Na Ostrowie Lednickim zachowały się pozostałości dwóch budowli stanowiących zabytki najwcześniejszego kultu chrześcijaństwa na terenie Polski. Pierwszym i zarazem największym obiektem jest
palatium. Składało się ono z dwóch części: książęcego pałacu oraz przypałacowej kaplicy. Powstanie palatium wiąże się z osobą księcia Mieszka I. Najwcześniejsze fazy budowli pochodzą już z roku 965. Odkryte w kaplicy pałacowej dwa baseny chrzcielne pozwalają przypuszczać, że właśnie tu w 966 roku mógł przyjąć chrzest książę Mieszko I.
Wyspową rezydencję panujących ubezpieczały
potężne umocnienia, wypiętrzone pierwotnie na 12 metrów i długie po obwodzie blisko 0,5 kilometra. Zbudowano je z drewna w charakterystycznej dla umocnień piastowskich konstrukcji rusztowej, a następnie wypełniono ziemią i częściowo wzmocniono kamieniem polnym. Wały obejmowały obszar około 2,5 ha i zapewniały bezpieczeństwo dla grodu centralnego, w którym zawierały się budowle monumentalne: pałac i kościół grodowy a także różnej wielkości budynki drewniane o trudnym obecnie do ustalenia przeznaczeniu.
W północnej części wyspy, poza linią wałów, funkcjonowało gospodarcze
podgrodzie z istniejącym tam w X-XII stuleciu miejscem targowym. Prawdopodobnie na terenie podgrodzia działali na stałe lub okresowo rzemieślnicy: garncarze, odlewnicy, rymarze, po których zachowały się liczne pozostałości archeologiczne.
W najbliższym sąsiedztwie kościoła odkryto szereg cennych przedmiotów liturgicznych, m.in. bizantyjską staurotekę, pozłacane okucie księgi liturgicznej, skrzyneczkę relikwiarzową czy grzebień z kości słoniowej.
Ostrów Lednicki był połączony z brzegami za pomocą dwóch imponujących mostów. Oprócz funkcji komunikacyjnej pełniły one również rolę militarną. W wodach jeziora odnaleziono relikty i pozostałości tych konstrukcji. Pierwszy most (zachodni) zwany poznańskim, miał 440 m długości. To największy ze znanych nam mostów monarchii wczesnopiastowskiej. Badanie metodą dendrochronologiczną wykazało, iż drewno użyte do budowy mostu zostało ścięte w latach 963–964.
